Możność wydawania poleceń i oczekiwanie, że inni podporządkują się im w ramach stosunku służ­bowego, jest najbardziej zewnętrznym przejawem podziału władzy w społeczeństwie. Układ ten wprawdzie silnie wpływa na psychologiczne ukształ­towanie sytuacji międzyludzkich, jednak nie oddaje istoty najważniejszych z punktu widzenia struktury społecznej zależności. Musi on mieć głębsze podsta­wy i z reguły opiera się na możności oddziaływania przez poleceniodawcę na położenie tego, od kogo oczekuje podporządkowania. Tylko w tych warun­kach nieposłuszeństwo grozi narażeniem się na san- keje. Pomijając, jako nieistotną tutaj, kwestię spo­łecznej legitymizacji i autorytetu władzy, należy stwierdzić, że możność szerokiego stosowania przez ośrodki polityczne i administracyjne sankcji w re­gulowaniu działań członków społeczeństwa socjali­stycznego wiąże się z uzyskaniem przez władze cen­tralne — jak wspomniano — wyłącznych praw do decydowania o wykorzystaniu upaństwowionych środków zbiorowego działania, w tym przede wszyst­kim środków produkcji.